Ποικιλίες Σταφυλιών

Μαυρούδι

Το Μαυρούδι (ή και Μαυροστάφυλο, Μαυράκι, Καρβουνιάρης) καλλιεργείται στην Λακωνία, Κορινθία, Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα, 
και Θεσσαλία. Η οικογένεια είναι μεγάλη. Με αυτό το όνομα χαρακτηρίζονται πολλά σταφύλια στην Πελοπόννησο, την Ήπειρο, 
τη Μακεδονία και τη Στερεά Ελλάδα, που το βασικό κοινό τους χαρακτηριστικό είναι το μαύρο χρώμα του φλοιού τους. 
Είναι μια ποικιλία μέτρια ζωηρή, παραγωγική, ευαίσθητη στις ασθένειες και ανθεκτική στη ξηρασία. 
Έχει μεγάλα σταφύλια, με μαυροκόκκινη φλούδα, με υψηλές τανίνες που ανταποκρίνεται έξοχα στην παλαίωση στο βαρέλι. 

Μαντηλαριά
Η Μαντηλαριά είναι μία από τις γνωστές ερυθρές ελληνικές ποικιλίες και έχει συνδεθεί τον αιγαιοπελαγίτικο χώρο. 

Αναφέρεται συχνά σε αρχαία κείμενα, κυρίως από τον Παυσανία, και έχει συνδεθεί με τον Αρούσιο Οίνο που παράγονταν στην περιοχή 
της σημερινής Χίου, μια περιοχή που στην αρχαιότητα φημιζόταν για τα κρασιά της. 
Καλλιεργείται κυρίως στις Κυκλάδες, τη Ρόδο και την Κρήτη αλλά έχει επεκταθεί και στην Αττική, τη Βοιωτία, την Εύβοια, τη Θεσσαλία 
και τη Μακεδονία.
Είναι ποικιλία πολύ ζωηρή και παραγωγική, πολύ ανθεκτική στη ξηρασία και γι' αυτό καλλιεργείται με πολύ καλά αποτελέσματα στη 
νησιωτική χώρα. Τα τσαμπιά είναι μέσου μεγέθους, με σχήμα κωνικό, πυκνόρραγα, με ράγα σφαιρική, μέσου μεγέθους, με βαθύ 
σκούρο κόκκινο χρώμα, από όπου και προκύπτει το πλούσιο χρώμα στα κρασιά που η Μαντηλαριά συμμετέχει. 
Η σάρκα της είναι μαλακή, χυμώδης και γλυκιά με μια ελαφρώς υπόξινη επίγευση. 
Αναπτύσσεται κυρίως σε ελαφρώς ξηρά εδάφη και σε χαμηλό υψόμετρο σε περιοχές με ζεστά και ξηρά καλοκαίρια. 
Τα κρασιά που παράγονται από Μαντηλαριά έχουν έντονο χρώμα, μέτρια περιεκτικότητα σε αλκοόλ, πλούσια σε τανίνες και με μέτρια 
οξύτητα. Γενικά, δίνει κρασιά που, λόγω της τανικότητας και του χρωματικού δυναμικού τους, ενδείκνυνται για παλαίωση αλλά κυρίως 
για τη χρησιμοποίησή τους σε χαρμάνια μαζί με άλλες ποικιλίες, κυρίως για τη διόρθωση του χρώματός τους.

Αγιωργίτικο
Το Αγιωργίτικο καλλιεργείται κυρίως στην Κορινθία, στους αμπελώνες της Νεμέας 

 και σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδας. Περιηγητές του 19ου αιώνα αναφέρουν, το 1820, το χωριό Άγιος Γεώργιος σαν το 
οινοποιητικό κέντρο της περιοχής, από όπου και η ονομασία της ποικιλίας. 
Το Αγιωργίτικο είναι φυτό εξαιρετικά παραγωγικό, με σταφύλια σκουροκόκκινα, πυκνά και με μεσαίου μεγέθους ράγες μικρού ή 
μετρίου μεγέθους, με σάρκα χυμώδη, μαλακή και σχεδόν άχρωμη, πλούσια σε φαινολικά χαρακτηριστικά. Καλλιεργείται σε εδάφη 
αργιλοπηλώδη, βαθιά, με καλή στράγγιση και γονιμότητα. 
Τα αρώματα των φρέσκων κρασιών του Αγιωργίτικου είναι φρουτώδη, με άρωμα κυρίως κερασιού. 'Οταν παλαιωθούν, αποκτούν ένα 
πλούσιο μπουκέτο αρωμάτων, με κυρίαρχα αυτά των μπαχαρικών αλλά και του δενδρολίβανου. 

Βερτζαμί 

Το Βερτζαμί έχει Ιταλική προέλευση (barzamino, που έφεραν μαζί τους οι Βενετσιάνοι το 1684), και καλλιεργείται κυρίως στην Λευκάδα, 

και σποραδικά στην Πάτρα, στο Αγρίνιο και στην Πρέβεζα. 

Είναι μια ποικιλία πλούσια σε χρώμα, ζωηρή και αρκετά παραγωγική, και ευαίσθητη στην μεγάλη ξηρασία. 

Καλλιεργείται σε φτωχά πετρώδη εδάφη, με μικρό υψόμετρο, συνήθως κάτω των 400 μέτρων. 

Τα σταφύλια είναι μέτρια σε μέγεθος, με πυκνές, σφαιρικές ράγες, με χονδρή φλούδα και στυφή γεύση, κυανέρυθρου χρώματος. 

Χρησιμοποιείται αρκετά σε αναμίξεις με άλλους οίνους.

Κρασάτο 

Ποικιλία της Θεσσαλίας, με επίκεντρο καλλιέργειας τη Ραψάνη. 

Παράγει κρασιά που χαρακτηρίζονται από υψηλό αλκοόλ, μεσαία οξύτητα και μέτρια αρωματική ένταση. 

Το Κρασάτο δίνει κρασιά υψηλόβαθμα, μέτριας οξύτητας και χρωματικής έντασης, και πλούσια σε τανίνες, τα οποία γερνάνε γρήγορα. 

Συνοινοποιείται με τις ποικιλίες Σταυρωτό και Ξινόμαυρο.

Πληροφορίες από : http://www.houseofwine.gr/how/about-wine/wine-basics/grapes.html

Οδηγίες για καλό κρασί

Μέρες τρύγου !

Φτιάξε το καλύτερο φέτος, και μην ξεχνάτε,

η επιτυχία ενός καλού τραπεζιού ή μιας καλής παρέας στηρίζεται και στο καλό κρασί.

Πωλείται μούστος: τι πρέπει να γνωρίζετε

Συνειδητοποιήστε, για μια ακόμη φορά, ότι από καλής ποιότητας πρώτη ύλη μπορούμε να πάρουμε καλό προϊόν, από κακής ποιότητας πρώτη ύλη σίγουρα θα πάρουμε κακό προϊόν.

Γι αυτό:

* Απευθυνθείτε σε κάποιον οινοπαραγωγό που ήδη γνωρίζετε τη δουλειά του και που εξασφαλίζει έλεγχο στην ποιότητα του σταφυλιού.


* Αγοράστε μούστο στις πιο κατάλληλες ώρες που είναι οι μεσημβρινές. Για την εύκολη μεταφορά του προτιμήστε δοχεία πλαστικά ή γυάλινα και βεβαίως καθαρά.


* Αγοράστε τον μούστο και αφήστε τον μερικές ώρες να κατασταλάξει πριν τον μεταφέρετε στο βαρέλι για να αρχίσει η αλκοολική ζύμωση, δηλαδή το βράσιμο.


* Γεμίστε το βαρέλι μέχρι το 70% του όγκου του για να υπάρχει άνετος χώρος για το βράσιμο-άφρισμα του μούστου. Σε περίπτωση που κάποιοι «αφροί» τρέξουν απ' έξω, πλύνετε και καθαρίστε αμέσως το χώρο, γιατί με τη ζέστη αναπτύσσονται ανεπιθύμητοι μύκητες και ασθένειες που θα επηρεάσουν την ποιότητα του κρασιού.


* Τοποθετήστε το βαρέλι σε δροσερό μέρος, με σταθερή θερμοκρασία, για να βράσει σωστά ο μούστος. Η καλύτερη θερμοκρασία είναι 16-20 C για το λευκό κρασί και 25-30 για το κόκκινο κρασί.
Κατά τη διάρκεια της ζύμωσης, ανακατεύετε το μούστο με ένα μακρύ ξύλο, διευκολύνοντας έτσι τη ζύμωση να γίνει ομοιόμορφα παντού.


* Ο χρόνος που περνά μέχρι να αρχίσει η ζύμωση του μούστου είναι συνήθως 20-30 ώρες. Αν δείτε ότι η ζύμωση καθυστερεί περισσότερο από 5 ημέρες, καταφύγετε στην προσθήκη ξηρών ζυμών που θα σας 

προμηθεύσει ο οινολόγος.

* Μόλις τελειώσει η ζύμωση, που διαρκεί συνήθως 40 ημέρες, μεταφέρετε το καθαρό πλέον κρασί σας σε μικρότερο βαρέλι, όπου θα παραμείνει για ωρίμανση.
Προτιμήστε μικρά βαρέλια, γιατί κάθε φορά που θα τραβάτε κρασί ο αέρας που θα παραμένει μέσα σε τούτο θα γίνεται καταστροφικός για το υπόλοιπο κρασί του βαρελιού.


* Το καλύτερο είναι να εμφιαλώσετε το κρασί σε καθαρές φιάλες, με καινούργιους φελλούς. Για να εντοπίσετε τη γευστική διαφορά ενός γεμάτου και ενός μισοάδειου βαρελιού, δεν έχετε παρά να δοκιμάσετε 

ταυτόχρονα και τα δύο κρασιά.

* Κατά την αγορά του μούστου, μην παραλείψετε κάτι σημαντικό. Ρωτήστε τον οινοπαραγωγό αν έχει ρίξει μέσα σε αυτόν αποστείρωση
(συστατικό απαραίτητο για την επιλογή των κατάλληλων ζυμομυκήτων, ώστε να αρχίσει η αλκοολική ζύμωση) .


* Σε περίπτωση που αγοράσετε τα σταφύλια, για να προχωρήσετε στο δικό σας κρασί, ελέγξτε την καλή ποιότητα των σταφυλιών, αποφύγετε τις σάπιες και σπασμένες ρόγες, τα τυχόν φύλλα και μην σας πιάσει 

η προκοπή της καθαριότητας (για τη σκόνη). Μην ξεπλύνετε με νερό τα σταφύλια, γιατί μαζί με τη σκόνη θα φύγουν και οι μύκητες που βρίσκονται πάνω στην επιφάνεια του σταφυλιού και βοηθούν στην αλκοολική ζύμωση.

Εξαντλώντας το θέμα των ημερών, «κρασί στο σπίτι», δίνω κάποιες ιδέες- συμβουλές για το βαρέλι.


* Το καλό κρασί γίνεται σε καλό βαρέλι ή στο καλό κρασί δεν χωράνε ξύλινες αντίκες! Γι' αυτό μην αποφασίσετε να φτιάξετε δικό σας κρασί, αν δεν αντικαταστήσετε πρώτα το παλιό σας βαρέλι με καινούργιο.


* Τα βαρέλια κατασκευάζονται από ξύλο δρυός, οξιάς και καστανιάς. Τα καλύτερα είναι τα δρύινα. Από τα δρύινα τα καλύτερα είναι τα γαλλικά. Όμως υπάρχουν τα σλοβένικα ή αμερικάνικα ή ρώσικα σε πιο οικονομική τιμή.
Στην επιλογή σας απορρίψετε το βαρέλι καστανιάς, ιδιαίτερα αν πρόκειται για λευκό κρασί, γιατί το ξύλο του μεταφέρει χρωστικές που «βάφουν» το κρασί.


* Ένα παλιό βαρέλι είναι σαν ένα κακό δοχείο αποθήκευσης. Το βαρέλι πρέπει να είναι σχετικά νέο, μέχρι 4 ετών, σε καλή κατάσταση, απόλυτα στεγανό, χωρίς ραγίσματα και σπασμένες δούγες.


* Βαρέλι μικρό μέχρι 230 κιλών με χοντρές και παχιές δούγες και με στιλπνή επιφάνεια ξύλου, είναι μερικές ενδείξεις ότι προέρχεται από καλό τεχνίτη βαρελοποιό.


* Για να μην αγοράσετε «γουρούνι στο σακί», όσο στιλπνό και όμορφο κι αν φαίνεται εξωτερικά, ελέγξτε το εσωτερικά μην τυχόν και έχει δυσάρεστες οσμές και αποφύγετε τα βαρέλια από ουίσκι, γιατί το άρωμά του 

θα διαβρώσει το κρασί σας.

* Πριν το χρησιμοποιήσετε μουσκέψτε το εσωτερικά για να στανιάρει, δηλαδή να σφίξει και κτυπήστε τα στεφάνια του να σφίξουν και να δέσουν καλά.


* Πλύνετε το μεταχειρισμένο βαρέλι με πολύ βραστό νερό και χρησιμοποιήστε κάποιο ειδικό απολυμαντικό που θα σας συστήσει ο οινολόγος σας. Αφού το πλύνετε, αφήστε το μερικές μέρες να στραγγίσει καλά, 

γιατί αν τυχόν παραμείνει νερό, θα μουχλιάσει το ξύλο και η μυρωδιά θα μεταφερθεί αργότερα στο κρασί.

* Μια επίσης καλή και οικονομική λύση είναι το πλαστικό βαρέλι, φυσικά κατασκευασμένο για τρόφιμα.


* Ο φελλός. Μαζί με το βαρέλι, μην ξεχάσετε να αγοράσετε και το φελλό που θα το σφραγίσετε στο τέλος της ζύμωσης, για να προστατευθεί αμέσως το κρασί από το μεγαλύτερο του εχθρό, το οξυγόνο.


* Η κάνουλα. Φροντίστε να τοποθετήσετε την κάνουλα πριν βάλετε μέσα το μούστο και προτιμήσετε την ανοξείδωτη από την πλαστική.

• Αφήστε τους συναισθηματισμούς στην άκρη, ξεχάστε τα οικογενειακά βαρέλια-κειμήλια και πάρτε την απόφαση να φτιάξετε το δικό σας καλό κρασί και αποφασίσετε να επενδύσετε και στο καλό βαρέλι, γιατί το καλό κρασί δεν γίνεται στις ξύλινες αντίκες.

• Άντε ! Και καλά κρασιά…

Ποικιλίες Σταφυλιών

Ασύρτικο.
Απαντάται σε όλες τις Κυκλάδες, κυρίως όμως στη Σαντορίνη και στην Πάρο. 
Τα σταφύλια του χαρακτηρίζονται από υψηλό επίπεδο οξύτητας, έχουν όμως και υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη. 
Αυτό ακριβώς το οξύμωρο καθιστά τη συγκεκριμένη ποικιλία μία από τις πιο εύχρηστες του ελληνικού αμπελώνα, 
από την οποία μπορούν να παραχθούν κρασιά που να καλύπτουν όλη την γκάμα από έντονα ξηρά μέχρι σύνθετα και γλυκά, όπως το Βινσάντο της Σαντορίνης.

Μοσχάτο.
Ποικιλία που καλλιεργείται κατά κύριο λόγο στη Σάμο και στη Β.Δ. Πελοπόννησο. Ο τρύγος γίνεται στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Τα ξηρά κρασιά που παράγονται από αυτή την ποικιλία έχουν έντονα αρώματα με κυριαρχία του τριαντάφυλλου, κίτρινα φρούτα
και εσπεριδοειδή. Στόμα ελαφρύ, με μεσαία αλκοόλη και χαμηλή οξύτητα. Είναι ευοξείδωτη. Παράγει επίσης γλυκά κρασιά.

Ντεμπίνα.
Ποικιλία της Βόρειας Ελλάδας, με επίκεντρο καλλιέργειας τη Ζίτσα (Νομός Ιωαννίνων). 

Ο τρύγος γίνεται στα μέσα Σεπτεμβρίου. 

Παράγει κρασιά με μεσαία ένταση αρωμάτων κίτρινων φρούτων και κανέλας. Στόμα ελαφρύ, με χαμηλή αλκοόλη 

και μεσαία οξύτητα. Παράγει επίσης αφρώδη και ημιαφρώδη κρασιά. 

Ρομπόλα. 
Ποικιλία των Επτανήσων, με επίκεντρο την Κεφαλονιά. Ο τρύγος γίνεται στις αρχές Σεπτεμβρίου. 

Παράγει κρασιά με μεσαία αρωματική ένταση, αρκετά σύνθετα, 

εσπεριδοειδών και κίτρινων φρούτων. Στόμα γεμάτο, με αρκετά υψηλή οξύτητα. 

Οίνος Και Θρησκεία

Το κρασί κατέχει σημαντική θέση στην ιερουργία, το εθιμοτυπικό και τη βιβλιογραφία, επομένως στις θρησκείες του κόσμου.

Στην αρχαιότητα, Δωδεκάθεο

Ο Δίας είδε μια μέρα ψηλά από τον Όλυμπο την όμορφη Σεμέλη μιαν από τις κόρες του Κάδμου, βασιλιά της Θήβας, και την αγάπησε. Κατέβηκε λοιπόν μιά σκοτεινή νύχτα από τον Όλυμπο και κοιμήθηκε μαζί της. Η Ήρα μη μπορώντας να κάνει κακό στον Δία, εκδικείται τη Σεμέλη. Το έξι μηνών έμβρυο που κυοφορούσε, κρύβει τώρα στον μηρό του ο Δίας και μετά τρεις μήνες γεννιέται ο Διόνυσος (Διο(σ) – νυσος = γιος).
Ο οποίος όμως καταδιώκεται από τη γέννησή του ακόμη από την Ήρα και μεγαλώνει με τη βοήθεια των Νυμφών.
Στα ταξίδια του και τις περιπέτειές του έχει μόνιμη συνοδεία τις μαινάδες, τους σατύρους και τις νύμφες. Όπου τον υποδέχονται ευχαρίστως, τους μαθαίνει την αμπελοκαλλιέργεια (Αιτωλεία βασιλεύς Οινέας, Αττική Ικάριος – βασιλιάς του ομώνυμου Δήμου, σημερινού Διόνυσου). Έτσι με τον «ιερό γάμο» του Δία και της Σεμέλης δηλαδή του Ουρανού και της Γης εξηγείται η επίδραση των μετεωρολογικών φαινομένων στην αμπελοκαλλιέργεια. Η μανία του Διόνυσου και των μαινάδων δηλώνουν την οργιαστική λατρεία, την έκσταση, τις παραισθήσεις από την επήρεια της μέθης
και του χορού.

Στην Καινή Διαθήκη

Ο Χριστός αρχίζει τα θαύματά του με την μετατροπή νερού σε κρασί στο γάμο της Κανά. Όταν η Παναγία – Μητέρα του, του ανακοινώνει «οίκον ουκ έχουσι». Εκείνος φροντίζει και «το ύδωρ, οίνον γεγενημένον» γεύεται ο αρχιτρίκλινος και μάλιστα απορεί για την εξαιρετική του ποιότητα « πας άνθρωπος πρώτον τον καλόν οίνον τίθησι, και όταν μεθυσθώσι, τότε τον ελάσσω συ τετήρηκας  τον καλόν οίνον έως άρτι ».
Κυρίως όμως ο οίνος ευλογείται και καθαγιάζεται στον μυστικό Δείπνο διότι χρησιμοποιείται στην πρώτη σύσταση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας : « Τούτο το ποτήριον η καινήν διαθήκην εν τω αίματί μου, τουπέρ υμών εκχυνόμενον », ( Λουκάς κς΄18 – 24 ) και
στο κατά Ματθαίον « και λαβών το ποτήριον και ευχαριστήσας έδωκε αυτούς λέγων, πιέτε εξ αυτού πάντες , τούτο γαρ εστί το αίμαμου το της καινής διαθήκης το περί πολλών  εκχυνόμενον είς άφεσιν αμαρτιών »,(κστ΄28–36). Αλλά συγχρόνως δίδει και την μεγάλην υπόσχεση. « Λέγω δε υμίν, ότι ου μην πιω απ’  άρτι, εκ τούτου του γεννήματος της αμπέλου, έως της ημέρας εκείνης, όπου αυτό πίνω μεθ’ υμών καινόν εν της βασιλείας  του Πατρός μου », ( Ματθ. κστ΄. 36 – 40 ).Στην Εκκλησία μας ο οίνος χρησιμοποιείται σε ποικίλες λειτουργικές χρήσεις. Κυρίως όπως προαναφέρθηκε σαν ένα από τα δύο συστατικά της Θ. Ευχαριστίας αναμεμιγμένος με νερό και μεταβαλλόμενος σε αίμα Χριστού. Γι’ αυτό ανέκαθεν προτιμάται ερυθρός οίνος για να προσομοιάζει στο αίμα Κυρίου ( Χρυσόστομος, ομιλία στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο).

Στις διάφορες εκκλησίες

Οι Αρμένιοι μόνον οίνον, οι Αιθίοπες χρησιμοποιούν γλεύκος, παρεκκλίσεις οι οποίες αποκυρήχθησαν από την εν Τρούλλω σύνοδον άρθρο 32.Εκτός της Θ. Ευχαριστίας στο μυστήριο του γάμου προσφέρεται στους νεόνυμφους κοινόν ποτήριον οίνου που δηλώνει την συμμετοχή στις χαρές και τις λύπες της συμβίωσης.

Ο Άγιος Τρύφωνας από τη Λάμψακο της Φρυγίας, καθιερώθηκε ως Άγιος προστάτης των αμπελουργών, κρατά κλαδευτήρι και έχει σημαντικές δυνάμεις κατά των ποικίλων εχθρών που ενεργούν βλαπτικά στα αμπέλια, στα δενδροκηπευτικά και τους αγρούς : αντίξοες καιρικές συνθήκες, ασθένειες, έντομα, κάμπιες αλλά και ποντικοί υποχωρούν μπροστά του, εφόσον βέβαια του αποδοθούν οι προσήκουσες τιμές. Ονομαστικά αναφέρονται στον Εξορκισμό του Αγίου Μάρτυρος Τρύφωνος μεταξύ των ...“κακούργων θηρίων των αδικούντων την άμπελον, την χώραν τε και τον κήπον : Κάμπη, Σκώληξ, Σκωληκοκάμπη, Σκάνθαρος, Βρούχος, Ακρίς, Επίμαλος, Καλιγάρις, Μακρόπους, Μύρμηξ, Φθειρ, Ρυγίτης, Ψυλλίτης, Καυσοκόπος, Ερυσίβη, Κοχλοί, Ψαλίτης και ει τι άλλο προσφυσούν και μαραίνον τον καρπόν της σταφυλής και των λοιπών ειδών και λαχάνων”.Η λαϊκή παράδοση συνδέει τον Άγιο με τα αμπέλια και τους αμπελουργούς μέσω ευρύτατα διαδεδομένης στο βαλκανικό χώρο αφήγησης. Σύμφωνα με μια παραλλαγή ο Άγιος Τρύφωνας κλάδευε το αμπέλι του αδιαφορώντας για τις αντίθετες υποδείξεις της Παναγίας και έκοψε τη μύτη του. Η φράση - κλειδί “κλαδεύω έτσι κι όχι έτσι, είπε κι έκοψε τη μύτη του” συνοδεύεται από χειρονομία χαρακτηριστική της τεχνικής του κλαδέματος, χωρίς την οποία ο ακροατής αδυνατεί να αντιληφθεί πώς ακριβώς ακρωτηριάσθηκε ο Άγιος. Με αυτήν την “τεχνολογική αφήγηση” εξηγείται η λατρευτική αποχή από την εργασία στ’ αμπέλια που τηρούν όλοι οι αμπελουργικοί πληθυσμοί.

Ιουδαϊσμός

Στους Εβραίους το κρασί είναι επίσης πολύ εύχρηστο, σαν φυσικό προϊόν της Παλαιστίνης, ιδίως στους γάμους και στις γιορτές εν γένει. Μεταξύ των Ιουδαίων υπήρχε τάξις ανθρώπων, οι Ναζίρ, οι οποίοι με δική τους θέληση « απέχουν του οίνου και των οινοπνευματωδών ». Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται ο Σαμψών και ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. Αυτοί είναι αφιερωμένοι στον Θεό ισοβίως.

Στην Εβραϊκή λατρεία γίνεται χρήσις οίνου στη λειτουργία του ναού και προσφέρεται στις σπονδές ( Εξ.κθ΄40 ). Κατά την εορτή του Πάσχα και στις λοιπές γιορτές των Εβραίων ο οίνος καταλέγεται μεταξύ των πρωτογεννημάτων ( Δεύτερ. ιη΄4).
Στη διαδικασία – τελετή της περιτομής χρησιμοποιείται επίσης οίνος.

Οι Ρωμαίοι έκαναν χρήση οίνου, απαγόρευαν όμως αυτόν απολύτως στις γυναίκες.

Στους Βίκιγκς ο Φρέι ήταν ο Θεός του γάμου και της βλάστησης.
Όταν έσπερναν τις συγκομιδές τους, σκόρπιζαν ψωμί και έχυναν
κρασί στο χώμα.

Στην Αρχαία Αίγυπτο πιθάρια οίνου συνόδευαν τον νεκρό, όπως μας αποκαλύπτει ο τάφος του Τουταγχαμών, στο ταξίδι του πέραν του τάφου.

Ποικιλίες Σταφυλιών

Η ποικιλία Βηλάνα καλλιεργείται σχεδόν αποκλειστικά στην Κρήτη, με επίκεντρο καλλιέργειας τους Νομούς Ηρακλείου και Λασιθίου.
Ο τρύγος γίνεται συνήθως στα μέσα Σεπτεμβρίου. Παράγει κρασιά που χαρακτηρίζονται από αρώματα απλά, μεσαίας έντασης,
εσπεριδοειδών και κίτρινων φρούτων. Στόμα λεπτό, με χαμηλή οξύτητα. Είναι ευοξείδωτη.
Συμμετέχει στην παραγωγή οίνων Ο.Π.Α.Π. Πεζά, Σητεία, καθώς και σε ορισμένους Τοπικούς οίνους της περιοχής της Κρήτης.

Ποικιλίες Σταφυλιών

Η Μαλαγουζιά είναι ποικιλία που καλλιεργείται κατά κύριο λόγο στη Χαλκιδική. Κάποιες μικρές καλλιέργειας υπάρχουν και στη Στερεά Ελλάδα.
Ο τρύγος γίνεται στα τέλη Αυγούστου.
Παράγει κρασιά με αρώματα που θυμίζουν μοσχάτο, δηλαδή τριαντάφυλλο (και λουλούδια γενικότερα), κίτρινα φρούτα,
εσπεριδοειδή και πιπεριά. Στόμα γεμάτο, με υψηλό αλκοόλ και μεσαία οξύτητα.
Συμμετέχει στην παραγωγή ορισμένων Τοπικών οίνων.

Ποικιλίες Σταφυλιών

Το Αθήρι είναι μία από τις παλαιότερες ποικιλίες του αιγαιοπελαγίτικου χώρου. Καλλιεργείται κυρίως στις Κυκλάδες, στα Δωδεκάνησα και στην Κρήτη.

Τα τελευταία χρόνια, όμως, η καλλιέργειά του έχει επεκταθεί στην Στερεά Ελλάδα, κυρίως στις περιοχές του νομού Λιβαδειάς και Φθιώτιδος, αλλά και στη Βόρεια Ελλάδα, περισσότερο στη Σιθωνία της Χαλκιδικής.

Φέρει τα συνώνυμα *άσπρο Αθήρι και Ασπράθηρο* και είναι ποικιλία αρκετά ζωηρή και παραγωγική. Στις περιοχές των Κυκλάδων, των Δωδεκανήσων και στην μεγαλύτερη έκταση της Κρήτης, διαμορφώνεται σε κυπελλοειδές σχήμα, ενώ στη Βόρεια και Στερεά Ελλάδα σε

γραμμοειδές σχήμα διπλής κατεύθυνσης. Κλαδεύεται με βραχύ κλάδεμα καρποφορίας. Είναι αρκετά ανθεκτικό στον περονόσπορο και τις ξηροθερμικές συνθήκες καλλιέργειας αλλά πολύ ευαίσθητο στο ωίδιο. Ωριμάζει πρώιμα και θεωρείται μία από τις καλύτερες ελληνικές

λευκές ποικιλίες για οινοποίηση.

Οίνος Αρχαίων Ελλήνων

Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, στην οποία η αμπελουργία είναι διαδεδομένη, η οινοποσία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παράδοσης.
Ας δούμε τι πρέσβευαν οι αρχαίοι Έλληνες γιατροί και φιλοσόφοι για τις επιδράσεις της οινοποσίας στον οργανισμό και την προσωπικότητα του ανθρώπου.

Ετυμολογία

Ο Νίκανδρος ο Κολοφώνιος, ποιητής και γιατρός του 2ου αιώνα π.Χ., υποστηρίζει ότι ο οίνος πήρε το όνομά του από τον Οινέα, βασιλιά των Καλυδώνων, ο οποίος ήταν ο πρώτος που εξέθλιψε το χυμό των σταφυλιών σε κοίλα αγγεία.

Ο πατέρας της λαογραφίας Εκαταίος ο Μιλήσιος προσθέτει ότι οι "παλαιοί Έλληνες αποκαλούσαν τα αμπέλια Οίνας".
Ο Πλάτωνας συσχετίζει τη λέξη με την οίηση (φαντασία, έπαρση), υποδηλώνοντας ουσιαστικά ότι η πόση του κρασιού εντείνει αυτά τα χαρακτηριστικά στο νου του ανθρώπου. Ο Όμηρος χρησιμοποιεί τη λέξη οίνος σε συνδυασμό με την όνηση (ωφέλεια).

Τα είδη του κρασιού και οι επιδράσεις του στον οργανισμό

Ο Αθήναιος γράφει τον 3ο αιώνα μ.Χ. ότι υπάρχουν τρία είδη κρασιών: το λευκό, το κιτρινωπό και το μαύρο. Το λευκό είναι το ελαφρύτερο και έχει διουρητικές, θερμαντικές και χωνευτικές ιδιότητες. Φέρνει ωστόσο "καπνούς στο κεφάλι επειδή εξατμίζονται τα στοιχεία του".
Το μαύρο στιφό κρασί είναι θρεπτικότατο και στυπτικό, ενώ το υπόγλυκο προσβάλλει λιγότερο το κεφάλι, υποστηρίζει ο συγγραφέας των Δειπνοσοφιστών.
Οι αρχαίοι Έλληνες γενικά διαχώριζαν τον οίνο από το κρασί. Ο οίνος πίνονταν άκρατος και το κρασί κεκραμένο (διαλυμένο με νερό). Συνήθως, όμως, νέρωναν το κρασί με θαλάσσιο νερό, επειδή, όπως ισχυρίζεται ο Αθήναιος, με αυτό τον τρόπο αποφεύγεται η μέθη και διευκολύνεται η πέψη.
'Ετσι, η παρότρυνση "βάλε λίγο νερό στο κρασί σου" δεν αναφέρεται μόνο στο θυμικό αλλά κυρίως στη σωματική μας κατάσταση
Για τους γιατρούς του 4ου αιώνα π.Χ. Διοκλή και Πραξαγόρα, το γλυκό κρασί παραμένει περισσότερο "στα υποχόνδρια" και επισπεύδει την έκκριση σάλιου.
Κατά την αρχαιότητα ήταν ευρέως διαδεδομένη η άποψη ότι το κρασί βοηθά στη χώνεψη. Πράγματι, οι ερευνητές του West Virginia University αποφάνθηκαν το 1995 ότι τόσο το λευκό όσο και το κόκκινο κρασί εξουδετερώνουν κάποιους τύπους βακτηρίων που μπορούν να προκαλέσουν τροφική δηλητηρίαση, διάρροια και άλλες ενοχλήσεις που σχετίζονται με τη διατροφή.
"Οίνος ευφραίνει καρδίαν" λέει η λαϊκή σοφία και το Harvard Medical School επιβεβαιώνει αυτή την άποψη. Έχοντας μελετήσει τις σχετικές έρευνες των τελευταίων δέκα ετών, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η μέτρια κατανάλωση κρασιού μειώνει κατά 20 έως 40% την πιθανότητα προσβολής από στεφανιαία νόσο, επειδή αυξάνει τα επίπεδα της HDL (καλή χοληστερίνη) και ταυτόχρονα μειώνει την LDL (κακή χοληστερίνη).
Στο κρασί περιέχονται στοιχεία που λειτουργούν ως ισχυροί αντιοξειδωτικοί παράγοντες όταν απορροφώνται με την κυκλοφορία του αίματος. Αυτά τα φαινολικά στοιχεία, στα οποία περιλαμβάνονται και οι τανίνες, εντοπίζονται στην επιδερμίδα των σταφυλιών. Εξάλλου, ερευνητές από το University of California υποστηρίζουν ότι το κρασί πιθανόν να περιέχει περισσότερες αντιοξειδωτικές ιδιότητες από τη βιταμίνη Ε.
Πάντως, στο κόκκινο κρασί υπάρχουν περισσότερες φαινόλες από ό,τι στο λευκό. Αναφερόμενος στο κρασί της Αρκαδίας, ο φυσιοδίφης Θεόφραστος γράφει ότι αυτό τρελαίνει τους άνδρες και αυξάνει τη γονιμότητα των γυναικών. Στην Αχαΐα ένα άλλο είδος αμπέλου κάνει τις γυναίκες να αποβάλλουν, ενώ ο οίνος της Τροιζήνας προκαλεί στειρότητα. Τέλος, σύμφωνα με τον ίδιο, στη Θάσο υπάρχουν δύο είδη οίνου. Το ένα διευκολύνει τον ύπνο, ενώ το
άλλο προκαλεί αϋπνία.
Τα όσα ισχυρίζεται ο Θεοφράστος δεν έχουν αποδειχθεί, αλλά έρευνα που δημοσιεύθηκε στην British Medical Journal υποστηρίζει ότι στους "Βαρελόφρονες" σημειώνονται λιγότερα περιστατικά οστεοπόρωσης από ό,τι σε εκείνους που απέχουν από την οινοποσία. Ιταλοί ερευνητές ισχυρίζονται ότι όσοι αγαπούν το κρασί έχουν κατά 20% μειωμένες πιθανότητες να αναπτύξουν χολολιθίαση.

Επίσης, στην British Medical Journal δημοσιεύθηκε το 1995 μελέτη, σύμφωνα με
την οποία οι άνδρες που καταναλώνουν μικρές ποσότητες κρασιού παθαίνουν σπανιότερα οστεοπόρωση. Τέλος, σε έρευνες της τελευταίας δεκαετίας υποστηρίζεται ότι τα αντιοξειδωτικά που περιέχονται στο κρασί προστατεύουν από ορισμένες μορφές καρκίνου.

Περί μέθης

Ο φιλόσοφος που επηρέασε όσο κανείς άλλος τη σύγχρονη δυτική σκέψη, ο Αριστοτέλης, συνδέει το ρήμα μεθύω/μεθώ με το θύω/θυσιάζω.
Εξάλλου, ο Σιμωνίδης υποστηρίζει ότι η μέθη γέννησε την τέχνη του θεάτρου, καθώς ο πρώτος ηθοποιός ο Θέσπις από την Ικαρία της Αττικής ερμήνευσε το πρώτο του έργο σε κατάσταση μέθης την εποχή του τρύγου. Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, έτσι πήρε το όνομά της η τρυγωδία/τραγωδία.

Πάντως, βάσει άλλων εκδοχών, η λέξη τραγωδία προήλθε από τη θυσία τράγων στο θεό Διόνυσο. Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει σχέση μεταξύ του θεάτρου και της οινοποσίας, εφόσον ο θεός Διόνυσος ήταν προστάτης τόσο της ανεξέλεγκτης οινοποσίας όσο και της τέχνης του θεάτρου.
Ο Φιλόχωρος επισημαίνει ότι η οινοποσία δεν αποκαλύπτει μόνο το ποιόν του πότη, αλλά, επειδή κάνει τους ανθρώπους ελευθερόστομους, τους ωθεί να αποκαλύψουν και τι πραγματικά σκέπτονται για τους άλλους... "Ο οίνος δείχνει τη σκέψη του ανθρώπου" έλεγαν οι αρχαίοι.


Η αντιμετώπιση του hang over στην αρχαιότητα

Οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς συμφωνούν ότι η καλύτερη μέθοδος για να μη μεθύσει ο πότης είναι να φάει κράμβη. Μάλιστα, ο φυσιοδίφης Θεόφραστος γράφει ότι ακόμη και η οσμή της κράμβης επηρεάζει την ανάπτυξη του αμπελιού.

Ο Αναξανδρίδης συνιστά στους μεθυσμένους να λουστούν και να φάνε ράπανο,

ενώ ο Νικοχάρης θεωρεί ότι το καλύτερο "γιατροσόφι" συνίσταται στην κατανάλωση βραστών κάστανων.

Πάντως, ο Αμφις τονίζει ότι ακόμη πιο αποτελεσματική από την κράμβη για την καταπολέμηση της μέθης είναι μια αναπάντεχη στενοχώρια...

Μέτρον άριστον

Πάντως, στην αρχαία ελληνική γραμματεία γίνεται λόγος και για τις επιπτώσεις του αλκοολισμού και παροτρύνονται οι λάτρεις του οίνου να πίνουν με μέτρο.
Στο έργο του "Δειπνοσοφισταί", ο Αθήναιος επικαλείται το Μνησίθεο, ο οποίος είχε πει ότι οι ίδιοι οι θεοί επινόησαν τον οίνο για τους ανθρώπους ως μέγιστο αγαθό, αλλά μόνο για εκείνους που το χρησιμοποιούν σωστά. Για όσους, απεναντίας, πίνουν ανεξέλεγκτα μπορεί να αποβεί πολύ επικίνδυνο.
"Διότι τρέφει πάντοτε εκείνους που τον πίνουν με λογική και μέτρο. Δίνει στο σώμα δύναμη, καθώς και στην ψυχή, και είναι χρησιμότατος και στην ιατρική,
γιατί ανακατεύεται στα φάρμακα που πίνουμε και δεν είναι λιγότερο καλός για τις πληγές. Στα καθ' ημέραν γεύματα μας φέρνει ευθυμία, όταν με μέτρο πίνεται και είναι νερωμένος. Αλλά άμα πίνεται άμετρα και υπερβολικά, μας φέρνει όλο γκρίνιες. Αν πάλι αυτός πίνεται μισό νερό και οίνος, τότε ζαλίζει τα μυαλά και μανιακούς μας κάνει. Τέλος, αν πίνεται αγνός, φέρνει παραλυσία".
Ο επικός ποιητής Πανύασις (500-450 π.Χ.) γράφει και αυτός ότι το κρασί είναι το καλύτερο δώρο των θεών προς τον άνθρωπο, γιατί με αυτό ταιριάζουν όλα τα άσματα, οι χοροί και οι καλές φιλίες. "Αυτό διώχνει από τις καρδιές μας όλες τις στενοχώριες, όταν πίνεται με μέτρο. Μα αν το μέτρο υπερβείς, τότε πλέον θα σε βλάψει και κακό θε να σε βρει".

Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι ο πολυμήχανος Οδυσσέας κατατρόπωσε το σωματικά δυνατότερο Κύκλωπα Πολύφημο, μεθώντας τον με γλυκό κόκκινο κρασί.